19 maart 2013
Herstructureren, moderniseren, afslanken, outplacen of reorganiseren. Termen waarvan een gemiddelde werknemer kramp in zijn buik krijgt als hij ze hoort. Maar tegenwoordig moet bijna iedere organisatie bezuinigen of inkrimpen. Wat kun je doen als je werkgever aankondigt te gaan reorganiseren? En waar moet je op letten? Een aantal tips.
Last In, First Out, LIFA
Bij reorganisaties geldt altijd het last-in-first-outprincipe. Als een werkgever heeft besloten dat in de functie accountmanager 3 van de 10 mensen weg moeten, zijn dat altijd de 3 mensen die het laatst bij het bedrijf zijn binnengekomen. Het principe is alleen gebaseerd op de lengte van het dienstverband. Recent is die regel aangepast en wordt een combinatie gemaakt met de leeftijd van de werknemer. Dat heet afspiegelen. De 10 accountmanagers worden dan ingedeeld in leeftijdscategorieën, en in iedere categorie moet de laatste die is aangenomen vertrekken. Bedoeling van de afspiegeling is dat de verdeling van het personeel voor en na de reorganisatie gelijk is. Voorheen was het zo dat de jongste werknemers altijd moesten vertrekken en alleen de ouderen op de werkvloer overbleven.
TIP
Ga na of jij in jouw leeftijdsgroep de laatste bent die bij het bedrijf is binnengekomen. Bekijk ook hoe lang je al werkt bij het bedrijf, en wat telt als dienstverband. Let hierbij ook op je tijdelijke contracten bij dit bedrijf.
Het splitsen in leeftijdscategorieën gaat meestal wel goed, maar bij de berekening van de diensttijd gaat er nog een heleboel fout. Soms bewust, omdat werkgevers die ene werknemer graag bij het bedrijf willen houden. Soms onbewust, omdat niet duidelijk is wie er met tijdelijke contracten het langst werkt.
Uniek of niet?
Een werkgever mag altijd zelf bepalen welke functie hij schrapt. Is jouw functie uniek en wil de werkgever juist op jouw gebied mensen ontslaan, dan is het zeker dat jij daarmee ook boventallig wordt verklaard.
TIP
Hoe vervelend het ook is om te horen dat juist jouw baan op de tocht staat, probeer toch na te denken over het waarom. Het draait om 'uitwisselbare functies'. Een werknemer die de enige boekhouder is binnen het bedrijf en geen andere taken kan vervullen, heeft een kwetsbaardere positie dan een groep van tien accountmanagers die in geval van nood ook een project kunnen begeleiden.
Naar huis?
De kogel is door de kerk en de werkgever heeft gezegd dat je bij de reorganisatie boventallig wordt verklaard. Direct je spullen pakken en naar huis dan maar? Het klinkt op dat moment misschien als een goede optie. Je bent emotioneel en hebt eigenlijk geen zin meer om op de werkvloer te zitten. Toch is direct opstappen geen goed plan. Je hebt er belang bij om je werk te blijven uitvoeren en zoveel mogelijk contact te houden met de mensen op de werkvloer. Ook bij het solliciteren helpt het als je nog actief bent in je baan.
TIP
Stoppen met werken doe je pas als de afdeling waar je werkt daadwerkelijk is opgedoekt, je werkgever je op non-actief heeft gesteld en je alleen nog in de kantine zit omdat er niets meer te doen is. Ook spullen die je van het werk hebt gekregen, zoals een telefoon of laptop, moet je niet eerder inleveren. Daarmee geef je het signaal af dat je het eigenlijk wel hebt gezien en klaar bent om te vertrekken. Niet doen dus voor de opzegtermijn is verstreken. In de tussentijd is er bovendien nog ruimte om te onderhandelen over de ontslagvoorwaarden. Je kunt proberen om te praten over werk-naar-werk begeleiding, een financiële vergoeding of een positieve referentiebrief. Ook kun je het hebben over de datum waarop je ontslag ingaat. In veel gevallen doen vakbonden dit voor je als er sprake is van collectief ontslag en je bij een vakbond bent aangesloten.
Achterblijvers
De achterblijvers lijken misschien opgelucht. Zij hebben hun baan kunnen houden, in tegenstelling tot de collega's die wel moesten vertrekken. Maar in de praktijk blijkt dat de 'overblijvers' een reorganisatie ook niet zomaar achter zich kunnen laten. Veel werknemers hebben last van het 'survivorsyndroom' en kampen met schuldgevoelens, stress en onzekerheid. Ook daalt het gevoel van loyaliteit tegenover de werkgever. Nu is het ontslag de medewerkers misschien wel gespaard gebleven, maar misschien zijn ze volgende keer de dupe. En hoe kunnen ze verder nu collega's zonder pardon door de baas zijn weggestuurd?
TIP
Vraag een gesprek aan met de baas. Als je je werkgever om aandacht en begrip vraagt, kun je frustratie, boosheid en demotivatie voorkomen.
bron: Carien ten Have
